خزرخبر: میانکاله با مساحت 68 هزار و 800 هکتار و با دارا بودن دو اکوسیستم آبی و خشکی شامل تالاب و شبه‎جزیره در واقع ترکیبی از چهار عنوان منطقه حفاظت‎شده، پناهگاه حیات وحش، ذخیره‌گاه زیست‌کره و تالاب بین‌المللی است که هر کدام از آنها امتیازات مهمی برای این مجموعه طبیعی و منحصربه‌فرد در خاورمیانه و غرب آسیا است.

میانکاله با پوشش‌های گیاهی زیبای خود از جمله درختچه‎های انار، ازگیل وحشی، سازیل، گز و داغداغان و زیست‎مندی 230 گونه پرنده بومی و غیربومی آب‌زی و کنارآب‌زی و زمستان‌گذران و تابستان‎گذران مانند کشیم، یلوه‌، توکا، دراج، قرقاول، سار، چنگر، گلاریول، چکاوک، اردک، غاز و فلامینگو و گونه‌های جانوری چون شغال، گربه جنگلی، جوجه‎تیغی و خرگوش و زیست‎مندی ماهیان کپور و کفال در زیستگاه‎های آبی، به بهشتی برای پرندگان و پناهگاهی برای حیات وحش معروف و مشهور است.

این ذخیره‌گاه زیست‎کره که همچون نگینی زیبا در بین تمامی مناطق حفاظت‎شده می‎درخشد، گاهگاهی مورد هجمه ناآگاهی‎های انسان قرار می‎گیرد؛ انسان‎هایی که گاه به‌نام گردشگر وارد منطقه می‎شوند و با شکار غیرمجاز ماهی و پرنده قصد خروج دارند و می‌خواهند مأموران محیط زیست سکوت کنند!

انسان‌هایی که بی‌هیچ اندیشه‌ای از ریختن هر نوع زباله در دل این ذخیره‌گاه دریغ نمی‌کنند از پلاستیک و شیشه گرفته تا پاکت تخمه و پفک، حتی به هشدارها توجه ندارند و بی‌محابا وارد دریا می‌شوند، آن‌قدر می‌خواهند به پرندگان نزدیک شوند که با آنها عکس سلفی بگیرند و با ویراژ خودروها در کنار تالاب و بین شبه‌جزیره امنیت پرندگان و سایر زیست‎مندان را به‌هم می‎ریزند تا جایی که زاغی‎ها را نیز به فریاد می‎آورند!

میانکاله از ورود فاضلاب‌های صنعتی شرکت‎های ساحلی اطراف خود نیز در امان نیست، از این‌ها گذشته افرادی نیز هستند که سودای فعالیت‌های اقتصادی را در جزیره آشوراده دارند، فعالیت‌هایی که باید به‌نام ساخت و سازها و اقدامات سازگار با محیط زیست و اکوسیستم شکننده میانکاله انجام بگیرد و سر از تهدیدات زیست‎محیطی برای این تنها ذخیره‌گاه منحصربه‌ فرد درآورد! آتش‎زدن‎ها و شکارهای هدفمند گاه و بی‌گاه و حتی هدف گرفتن محیط‌بانان را نیز باید به این اقدامات طلبکارانه از طبیعت، اضافه کرد.

خشک‎شدن 20 درصد از تالاب میانکاله از جمله به‎دلیل کمبود منابع آبی و استفاده بی‌رویه از منابع آبی موجود یا ورودی به تالاب، سبب شده است که مناظری دلخراش از طبیعت به نمایش گذاشته شود و از طرفی راه دسترسی برای افراد سودجو به پناهگاه باز شود.

باید به این نتیجه مهم برسیم که اگر قرار است از میانکاله حفاظت شود، باید گردشگری آگاهانه و مسئولانه اتفاق بیفتد، گردشگر باید بداند که این منطقه با پارک‎های جنگلی و جنگل و دشت و سایر سواحل فرق دارد، اینجا جایی نه برای ساخت و ساز است و نه تاخت و تاز، میانکاله یک ذخیره طبیعی است تا مردمان شرق مازندران و غرب گلستان با پدیده‎ای به نام ریزگردها مواجه نشوند، تا حیات پرندگان و جانوران و گیاهان که هر کدام از آنها نعمتی برای حیات انسان‎ها هستند تهدید نشود و در یک کلام، میانکاله هست برای اینکه انسان به رابطه‎ای ضابطه‎مند از احترام متقابل به انسان و کره مسکون دست یابد.

* برخی‎ها می‌خواهند به هر طریقی وارد میانکاله شوند

به گفته رئیس اداره حفاظت محیط زیست بهشهر، از سال 93 تاکنون طرح جلوگیری از خودروهای غیر ضروری به پناهگاه حیات وحش میانکاله به‌اجرا در می‎آید.

زمان رضااحمدی اظهار کرد: با توجه به فصل گرما و مبادرت مسافران و گردشگران بومی و غیربومی برای ورود به این منطقه حفاظت‎شده، به‎ ویژه در تعطیلات رسمی نیازمند طرحی بودیم که از ورود خودروها به منطقه جلوگیری شود.

وی می‎افزاید: این اقدام به‌ منظور جلوگیری از تخریب زیست‌محیطی، جلوگیری از آتش‌سوزی‌های متعدد، جلوگیری از ریخت و پاش و پراکندگی زباله در ساحل و جلوگیری از غرق شدن مسافران و گردشگران، در حال اجرا است.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست بهشهر با اظهار تأسف از اینکه برخی از بومیان و گردشگران خواستار ورود به میانکاله به هر طریق ممکن هستند، تصریح می‎کند: این افراد توجهی به سخنان محیط ‌بانان و مأموران یگان حفاظت محیط زیست مستقر در میانکاله ندارند و بعضاً فحاشی و توهین و حتی تهدید می‌کنند.

این مسئول با اعلام اینکه برای ورود به پناهگاه حیات وحش قوانین و محدودیت‌هایی وجود دارد، اظهار می‎دارد: از شهروندان و گردشگران تقاضا داریم که برای استفاده از دریا به طرح‎های دریا مراجعه کنند تا فشار کمتری بر مناطق حفاظت‎شده‎ میانکاله وارد آید.

وی ادامه داد: روزهای شنبه تا چهارشنبه را به صدور مجوز برای ورود به میانکاله اختصاص دادیم و علاقه‌مندان باید با مراجعه به اداره محیط زیست بهشهر و پس از دریافت مجوز که در واقع یک تعهد کتبی مبنی بر ورود آگاهانه با رعایت همه جوانب مربوط به مناطق حفاظت‎شده است، وارد این منطقه شوند و اگر اقدامات آنها مغایر با تعهدات ارائه‎شده باشد با متخلفان برخورد قانونی می‎شود.

* ماجرای درگیری عصر جمعه در میانکاله چه بود؟

رضااحمدی در پاسخ به این سؤال که ماجرای درگیری عصر روز گذشته در درب ورودی میانکاله چه بوده است؟ پاسخ داد: براساس بررسی‎های انجام‎شده مشخص شد که تعدادی از افراد بومی قصد ورود غیرمجاز به پناهگاه را داشتند و با ممانعت مأموران یگان حفاظت مواجه شدند و پس از آن شروع به توهین و فحاشی کردند.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست بهشهر می‎افزاید: مأموران نیز پس از قانع نشدن افرادی که به‌زور و تهدید قصد وارد شدن به میانکاله را داشتند، برای متفرق کردن آنها از اسپری اشک‎آور استفاده کردند.

این مسئول تأکید می‎کند که هیچ‎گونه درگیری فیزیکی صورت نگرفته است و آن‌چه که در برخی گروه‎های مجازی مبنی بر مصدوم‎شدن چند نفر اعلام شده است، بر اثر ضرب و شتم نبوده و شاید به‎علت استفاده از اسپری باشد.

* 5 درصد بازدید کنندگان میانکاله مغرض هستند

مسئول آموزش اداره حفاظت محیط زیست بهشهر اظهار می‎دارد: برخی افراد به هر شکلی که شده می‎خواهند وارد پناهگاه حیات وحش میانکاله شوند و این منطقه را با پارک یا جنگل اشتباه گرفته‌اند.

علی ابوطالبی می‎افزاید: برخی‎ها در خودروی خود تفنگ بادی جاساز می‎کنند که وارد منطقه بشوند و قرقاول شکار کنند، تله‎گذاری انجام بدهند، این‌ها افرادی بی‌غرض یا زیست‎محیطی نیستند بلکه هدفمند وارد میانکاله می‎شوند.

وی می‎گوید: به‎ طور کلی، پنج درصد از افرادی که وارد پناهگاه حیات وحش میانکاله می‎شوند، قصد گردش و بازدید را ندارند و فقط به منافع و اغراض خود می‌اندیشند و حتی ممکن است نسبت به آتش‎سوزی منطقه نیز اقدام کنند که مواردی از این‎دست را داشتیم.

این کارشناس محیط زیست می‎افزاید: برخی‎ها با خودروی جیپ، گویا میانکاله را با زمین رالی اشتباه گرفته‌اند! آنها حتی با سرعت در کناره‌های خلیج حرکت می‎کنند و برای عکسبرداری و تماشا تا نزدیک پرندگان می‎روند، اگر وضعیت به همین شکل باشد و افراد به هشدارهای زیست‎محیطی توجه نکنند، ممکن است علاوه بر تهدیداتی که بر شکل ظاهری میانکاله وارد می‎آورند، تهدیدی برای زیست‎مندی و حتی ترک زیستگاه تمامی 64 پرنده کنار آب‎زی در میانکاله باشند.

ابوطالبی با بیان اینکه ورود به پناهگاه حیات وحش و مناطق حفاظت‎شده برای خود آداب و قوانینی دارد، اظهار می‎دارد: برخی‎ها می‎خواهند با زور و تهدید به مقاصد خود برسند و طبیعت را جایگاهی می‎پندارند که باید از آن به هر نحوی که دوست دارند، بهره ببرند.

وی در پایان می‎گوید: توان میانکاله در حد ورود روزانه 40 تا 50 خودرو است نه 2 هزار دستگاه انواع خودرو!

* هنوز تکلیف پارکینگ میانکاله مشخص نشده است

قرار بود که 3 هزار مترمربع از اراضی مشرف به میانکاله به پارکینگ خودورها اختصاص داده شود و حتی مدیرکل حفاظت محیط زیست میانکاله نیز بر این موضوع تأکید داشت اما شواهد حاکی از این است که موضوع عنوان‎شده در حد حرف بوده و اقدام عملی صورت نگرفته است.

البته واگذاری این اراضی باید از سوی اداره‌کل منابع طبیعی صورت بگیرد و نشان می‌دهد روابط بین‎سازمانی بین محیط زیست و منابع طبیعی نیازمند تقویت است.

* یا حفاظت یا تاخت و تاز بر میانکاله!

به‎واقع دو گزینه مهم درباره پناهگاه حیات وحش میانکاله را پیش‎رو داریم؛ یا باید این مجموعه منحصربه‎ فرد زیست‎محیطی را به‎عنوان یک ذخیره‌گاه مهم و بارز زیست‎کره حفظ کنیم و یا اینکه بگذاریم هر بلایی که می‌خواهد بر سر آن بیاید و آن را به حال خودش رها کنیم!

اگر سازمان حفاظت محیط زیست و ادارات کل تابعه در استان مازندران و بخشی که به استان گلستان نیز بازمی‎گردد؛ می‎خواهند پناهگاه حیات وحش میانکاله را با تمام شناسنامه‎ای که دارد حفظ و حراست کنند و مانع از تخریب آن شوند، باید دست به دست هم بدهند و آستین همت را بالا بزنند و اگر می‎خواهند به فعالیت‎های پشت پرده و همراه با تردید خود برای صدور مجوزهای ساخت و سازهایی که تماماً خارج از توان اکولوژیک میانکاله است ادامه دهند، به‌طور واضح مواضع خود را بی‎تعارف عنوان کنند.

بالاخره تکلیف پناهگاه حیات وحش میانکاله در دو اکوسیستم آبی و خشکی آن باید روشن شود؛ نمی‎شود هم بر رعایت قوانین و استانداردهای زیست‎محیطی و آنچه را که کمیته برنامه انسان و کره مسکون(MAB) می‎گوید، تأکید داشت و هم سودای ساخت و ساز و طرح‎های اقتصادی مغایر با توان این منطقه و تاخت و تازهای مخرب را داشت.

در این شرایط که در یک‎سال گذشته هنوز محیط زیست نتوانسته است با منابع طبیعی به توافق برای احداث یک پارکینگ برسد، به‎واقع چه دورنمایی باید از ذخیره‌گاه زیست‎کره میانکاله داشت؟! وقتی که هنوز طرح جامعی برای بازدید مردم از میانکاله اندیشیده نشده است، چه توقعی باید داشت که درگیری‎های لفظی و فیزیکی و آتش‌سوزی‎ها، شکارهای غیرمجاز و حتی تهدید و شلیک کردن به محیط‎بانان در میانکاله متوقف شود؟!