به گزارش خزرخبر و به نقل از مهر، اگرچه متولیان امر، معضل فروش پایان نامه های دانشجویی و طرح های پژوهشی را کذب می دانند اما با مراجعه به کافی نت ها و خیابان های منتهی به دانشگاه های مازندران می توان، پرده از واقعیت فروش طرح های پژوهشی با مبالغ مختلف برداشت.

تهیه پایان نامه دانشجویی با قیمت های مختلف برای رشته های گوناگون دانشجویی در مقاطع مختلف از جمله مواردی است که با ورود به برخی کافی نت ها و موسسه های به اصطلاح آموزشی می توان مشاهده کرد.

سرقت علمی «برداشتن و بنام خود قلمداد کردن ایده یا کلمات دیگران» تعریف می شود که تاکنون تمهیدات سختگیرانه ای برای جلوگیری از آن اتخاذ نشده است.

آرشیو نشدن مقالات علمی و نبود بانک اطلاعاتی جامع طرح های پژوهشی از مهمترین مسائلی است که سبب می شود یافته های پژوهشی از قبل انجام شده در طرح های دانشجویی دیگر نیز تکرار و به نوعی سرقت علمی شود.

تعویض نام و آدرس مقاله، پایان نامه یا رساله ای که قبلا توسط محققی در همان کشور یا کشور دیگری انجام شده با نام و آدرس جدید و چاپ و ارائه در یک مجله و مرکز دیگر از جمله مصادیق سرقت علمی یا تجارت سیاه به شمار می رود.

دکتر محمدجواد تقی پوریان عضو هیئت علمی دانشگاه و دکترای مدیریت بازرگانی در مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر، به مصادیق سرقت علمی اشاره کرد و گفت: یکی از مهمترین موارد در این زمینه این است که عینا بخواهید پایان نامه ای را بخرید و آن را به نام خودتان ثبت کنید، درحالی که، در هر پایان نامه باید از یک مدل و ابزار اندازه گیری استفاده کنیم و اگر به آن منبع ندهیم، یک نوع سرقت علمی محسوب می شود.

به گفته این استاد دانشگاه، مثلا اگر در فصل اول پایان نامه و در قسمت مدل مفهومی، رفرنس و منبع داده نشود، ادعا می کنیم که از خودمان است و این هم نوعی سرقت است و در بحث سرقت علمی، حتی مطالب نوشتاری نیز مدنظر است و اگر عینا از جملات و کلمات مربوط به مقاله دیگری استفاده شود و آن را در گیومه قرار نداهیم، این نیز از مصادیق سرقت به شمار می رود.

این ادیتور مجلات ISI گفت: در مجلات معتبر دنیا، نرم افزارهای خاصی وجود دارد که مطالب پایان نامه را در آن نرم افزار می گذارند و مشخص می شود چقدر از مطالب مندرج کپی شده از جاهای دیگر است.

وی گفت: در دانشگاه های معتبر دنیا، نرم افزار مشخص می کند چند درصد مطالب از جاهای دیگر اخذ شده است ولی در مقالات ایرانی، حتی شاهد بودیم تا ۸۰ درصد مطالب از جاهای دیگر گرفته شده است.

تقی پوریان آرشیو نشدن پایان نامه های ادبی را معضلات بیان کرد و گفت: در  دنیا، در سایت معتبری پروکوئز، مقالات دانشجویی در آن آرشیو می شود و اگر محقق دیگری بخواهد پایان نامه ای ارائه دهد، آرشیو آن وجود دارد.

وی با بیان اینکه در ایران، سایت " ایران داک» را داریم گفت: در این سایت، فقط چکیده مطلب ارائه می شود که استاد مشاور و استاد راهنما به کل آن دسترسی ندارد و نمی توانیم تشخیص دهیم که مقاله ارائه شده، کپی برداری شده است یا خیر.

وی با اشاره به تلاشهای صورت گرفته در دانشگاه ها برای مقابله با سرقت ادبی گفت: در دانشگاه آزاد سیستمی بنام سیکا برای بررسی طرح های علمی وجود دارد ولی به روز نیست.

تقی پوریان با بیان اینکه، ایران داک، پایان نامه دانشگاه های سراسری را می گیرد و آن را می فروشد گفت: به دلیل آنکه فری دانلود نیست، اساتید دسترسی ندارند و یک عده ای، کپی برداری محض را انجام می دهند.

به گفته این استاد دانشگاه، سرقت علمی معضلی است که چند جنبه دارد و بخشی از آن به موارد قانونی بر می گردد و وقتی عنوان کنیم" موسسه آموزشی و پژوهشی تحت نظارت ...." است، باید بررسی شود که آیا در اساسنامه آن،  پایان نامه نوشتن و کار تحقیقی انجام دادن، آمده است یا خیر؟

عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران تصریح کرد: اگر فعالیت برخی موسسات آموزشی و پژوهشی غیرقانونی است چرا نسبت به پلمپ این مراکز اقدام نمی شود.

این استاد دانشگاه با عنوان اینکه، متاسفانه دانشجویان مدرک گرا شده اند و به موسسات برای خرید پایان نامه مراجعه می کنند، نرخ پایان نامه ها را به گفته برخی دانشجویان تا ۱.۵ میلیون تومان در رشته های مختلف بیان کرد.

وی با بیان اینکه فروش و تهیه پایان نامه توسط افراد و موسسات باید به عنوان کسب و کار غیرقانونی تلقی شود، گفت: مجلس باید در این زمینه وارد عمل شود و همچنین سیاست ایران داک باید تغییر یابد.

در عین حال استاد دیگر رشته حسابداری و مدیریت در مازندران نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه بررسی مقوله سرقت علمی نیازمند تحقیق میدانی است، یادآور شد: آنچه که در کار اجرایی و پایان نامه ها با آن روبرو هستیم، اینکه بسیاری از دانشجویان ما بنا به شرایط و موقعیتی که دارند، پایان نامه را از شهرهای دیگر می آورند و جامعه آماری آن را تغییر می دهد و آن را به نام خود ثبت می کنند در حالی که کپی برداری شده است.

 این استاد دانشگاه که خواست نامش در گزارش ذکر نشود، با بیان اینکه شمار دانشجویان زیاد است و عناوینی که بتوان استفاده کرد شاید چندان در دسترس نباشد، بیان داشت: افراد یا موسساتی نیز هستند که با دریافت مبلغ، پایانه های آماده شده ای ارائه می کنند و به فروش می رسانند.

وی با اشاره به اینکه به گفته دانشجویان، این افراد و موسسات مبالغی مختلفی برای تهیه پایان نامه درخواست می کنند یادآور شد: بهرحال واقعیت، پایان نامه فروشی وجود دارد.

وی با بیان اینکه در شهرهای مختلف از جمله ساری، افرادی وجود دارند که جامعه آماری پایان نامه های دانشجویی را انجام می دهند، در پاسخ به اینکه واکنش استاد و دانشگاه در مواجهه با پایان نامه های تقلبی و کپی شده چیست گفت: ما سعی می کنیم که جامعه آماری مقالات علمی را متناسب با دانشجو و اینکه در چه سازمانی شاغل است، تعیین کنیم تا پایان نامه را در محدوده آماری خود انجام دهد.

این استاد دانشگاه یادآور شد: به عنوان نمونه، اگر دانشجویی کارمند بانک باشد سعی می کنیم پایان نامه ای مناسب با شغلش درخواست کنیم یا اینکه فرضیات آن را تغییر دهیم.

وی با اشاره به اینکه بیشترین مسائلی را که درباره کپی پایان نامه ها با آن مواجهه هستیم، در مقطع کارشناسی ارشد است یادآور شد: این مشکل در مقطع دکتری بسیار کمتر دیده می شود ولی شاید تا چندسال آینده در مقطع دکتری نیز با این مشکل مواجه بودیم.

این استاد رشته حسابداری و مدیریت با بیان اینکه در گرایش حسابداری و مدیریت با مواردی متعددی از کپی برداری پایان نامه ها مواجه هستیم در زمینه ضرورت تشکیل بانک اطلاعاتی برای ساماندهی پژوهش های دانشجویی گفت: یک بانک اطلاعاتی به نام "ایران داک" وجود دارد اما اینکه چقدر به روز هست و چقدر دقت در آن وجود دارد، جای سئوال است.

وی با بیان اینکه دانشجویان قبل از آنکه پایان نامه را ارائه دهند باید از این بانک گواهی بیاورند که پایان نامه شان تکراری نباشد، تصریح کرد: طبیعی است که با تغییر جامعه آماری یا سئوالات، می توان نظر مثبت ایران داک را جلب کرد.

وی درباره تاثیر و پیامد سرقت علمی با اشاره به اینکه واقعیت آنست که سرقت علمی ایپدمی شده است گفت: این امر سبب می شود که پایان نامه ها، انباشته شده و در کتابخانه ها خاک بخورند و کاربردی نباشند.

این استاد رشته حسابداری و مدیریت یادآور شد: در چند سال گذشته پایان نامه های زیادی با عنوان بورس انجام شد ولی در ماههای اخیر شاهد کاهش شاخص بورس بوده ایم اما در نگارش پایان نامه ها، این موضوع پیش بینی نشده بود و کمکی به سرمایه گذاران خرد نکرده اند و شاخص بورس را رو به رشد پیش بینی کرده بودند.

وی گفت: با مراجعه به برخی مراکز در خیابان های منتهی به دانشگاه ها، به عینه مشاهده می شود که فروش پایان نامه با مبلغ های مختلف به چشم می خورد و یکی از کارهای خوب وزرات علوم در چندماه قبل این بود که مجلات ISI که در خارج از کشور بودند و از دانشجویان از ۳۰۰ تا یک میلیون تومان پول می گرفتند تا مقالاتشان را در آن چاپ کنند، غیرمجاز معرفی کرد و گفت این مجلات ارزش ندارند.

سرقت علمی و کپی برداری از یافته های علمی دیگران، معضلی به نام کاربردی نشدن طرح های تحقیقاتی را موجب می شود و به مدیرکل دفتر آموزش و پژوهش استانداری مازندران گفت: بخش عمده ای پژوهش هایی که صورت می گیرد کاربردی نیستند و یک وجه از علل آن، سطحی بودن علمی این پژوهش هاست.

لطف الله آجدانی در گفتگو با خبرنگار مهر معتقد است: بسیاری از پژوهش هایی که حتی از نام پژوهشگران علمی و معتبر در مجامع علمی برخوردار است، اساسا یک کار علمی محسوب نمی شود تا اینکه آیا یک اولویت پژوهشی در راستای کاربردی شدن هست یا خیر.

وی با بیان اینکه بسیاری از پژوهش ها در سطح کشور خرید و فروش می شود و بنگاه هایی با عنوان تجارت فرهنگی فعال دارند که به بیزینس علمی و فرهنگی می پردازند، گفت: متاسفانه مقالات آی اس آی خریداری می شود و برخی مراکز کار نوشتن پایان نامه ها را از ابتدا تا انتها انجام می دهند.

آجدانی با بیان اینکه حوزه پژوهشی ما دچار مشکل اساسی است، عنوان کرد: با بررسی برخی مقالات منتشر شده در مجلات آی اس آی نیز متوجه می شویم که این مقالات حاصل کار یک استاد نیست گرچه بنام آن استاد ثبت می شود.

وی با بیان اینکه چرا مقالات آی اس آی بیشتر به استادانی محدود شده که در مقطع دکتری یا فوق لیسانس تدریس می کنند، گفت: برخی استادان، دانشجویان را مجبور می کنند که باید پژوهشی را در مجلات آی اس آی در رنکینگ های مختلف منتشر کنند.

مدیرکل دفتر آموزش و پژوهش استانداری مازندران به دلیل این اقدام غیرفرهنگی اشاره کرد و گفت: چون برای استاد مهم است که مقاله ای را دانشجو در مجلات آی اس آی منتشر کند و نام وی نیز به عنوان نام اول در آن پژوهش درج شود تا از مزایای آن استفاده کند و هیچ نظارت علمی بر پژوهش وجود ندارد.

آجدانی بیان داشت: بسیاری از مقالاتی که دانشجویان در مجلات آی اس آی چاپ می کنند، آن را از جای دیگر خریداری می کنند و اگر نظارتی بر این کار وجود داشته باشد می توان تشخیص داد که آیا پژوهش می تواند گره ای از گره های موجود حل کند یا خیر.

وی تصریح کرد: بی تفاوتی و بی مسئولیتی بعضی از استادان ناشی از آن است که استاد مربوط می خواهد از ظرفیت دانشجو به عنوان یک فرصت برای قرارگرفتن نامش در مجله آی اس آی برای کسب امتیاز در جهت ارتقای علمی و دانشگاهی خود استفاده کند.

وی گفت: چنین استادانی اساسا به ارتقای سطح علمی و پژوهش نمی اندیشند و اگر یک استاد بر کار دانشجو نظارت داشته باشد، چگونه ممکن است، تشخیص ندهد که تحقیق کار خود دانشجو هست یا خبر؟

مدیرکل دفتر آموزش و پژوهش استانداری مازندران تصریح کرد: وقتی خرید و فروش طرح های پژوهشی و مقالات انجام می شود، راندمان علمی ما پایین می آید.

لطف الله آجدانی با اظهار اینکه، سرقت های پژوهشی را از زوایه دیگر نیز می توان مورد ارزیابی قرار داد، با اشاره به آسیب شناسی صورت گرفته در حوزه پژوهش وآموزش گفت: تعدادی از پژوهش هایی که اعتبارات پژوهشی نیز به آن تخصیص داده شده است، جدای از آنکه از نظر علمی و دستاوردی در حوزه کاربردی متناسب با توسعه محوری استان نداشتند، بلکه اساسا این پژوهش ها به شکل موازی در کنار پژوهش های از پیش انجام شده، صورت گرفته بود.

لطف الله آجدانی خاصیت علم و تحقیق را تلاش جدی برای شناسایی مسئله ها و پاسخ به آن دانست و گفت: وقتی مسئله ای از پیش مشخص شده و پاسخ هایی به آن داده شده است، چگونه پژوهشی دیگر در آن زمینه انجام می شود و این نشان می دهد، حساسیتی برای گشودن گره ای از گره های توسعه استان وجود ندارد.

وی عدم نظارت دقیق بر مراکز علمی و پژوهشی را از جمله آسیب ها برشمرد و گفت: عدم نظارت دقیق بر کیفیت آثار منتشر شده و عدم نظارت برای اعتبارات تخصیصی از دیگر مشکلات است.

آجدانی یادآور شد: زمانی که نظارت جدی بر استاد و مرکز پژوهشی نباشد، فرصت را برای استحاله شدن تلاش های علمی و جایگزین شدن بیزنس های علمی فراهم می کند.

وی گفت: وقتی برای استاد این اولویت می شود که از درجه مربی به استادیاری، دانشیاری و استاد تمامی ارتقاء یابد و یکی از معیارهای مهم آن، کمیت مقالات است، سطح علمی کاهش می یابد درحالی که در تمام دنیا یکی از ضابطه های علمی و ارزیابی عملکرد استاد و دانشگاه، کیفیت آثار خلق شده در حوزه علم و پژوهش است ولی در ایران خیلی به بحث کیفی توجه نشده است.

آجدانی تصریح کرد: در شاخص هایی که به عنوان ارزیابی عملکرد پژوهشگر برتر مدنظر قرار می گیرد، مبنا کمیت است و به عنوان مثال یکی از آیتم ها را تعداد مقالات آی اس آی قرار می دهند.

وی با عنوان اینکه، نیامدند بررسی کنند که پژوهشگری که مقالات بیشتری ارائه داده، چه تعداد از مقالاتش در مجلات معتبر جهانی رفرنس داده می شود و باید به خروجی توجه ویژه شود، نگاه علمی به پژوهش را ضروری دانست و گفت: این نگاه در استان و کشور چندان مورد توجه قرار نگرفته است و مبنای کمی مقالات و پروژه های پژوهشی، زمینه را تسهیل کرده است تا براحتی پژوهشگر در بازارهای خرید و فروش مجلات ISI ورود پیدا کند.

لطف الله آجدانی تصریح کرد: به عنوان مثال، برخی دانشجویان مقالات آی اس ای را براحتی از میدان انقلاب تهران خریداری می کنند و آن را ارائه می دهند و وقتی ارتقای درجه بندی دانشگاهی و علمی اولویت باشد، پدیده سرقت علمی رواج می یابد.

مدیرکل دفتر آموزش و پژوهش استانداری مازندران با تاکید بر اینکه سرقت علمی، پدیده ای زشت است، بر ضرورت ساماندهی پژوهش ها تاکید کرد و گفت: یک بانک اطلاعاتی دقیق، منسجم و کارآمد نداریم تا از انجام پژوهش های تکراری جلوگیری شود.

وی به عدم مدیریت یکپارچه نیز اشاره کرد و گفت: نبود مدیریت یکپارچه نیز به عنوان یک مانع و ضعف توسعه علمی است و اکنون وحدت رویه در مراکز تصمیم گیری وجود ندارد و به دلیل آنکه با تعداد مراجع تصمیم گیری مواجه هستیم که وحدت رویه ندارند، نابسامانی در حوزه مدیریت پژوهشی به چشم می خورد.

وی تاکید کرد: در حوزه مدیریت پژوهشی، استفاده از روشها و امکانات کارآمد مانند بانک اطلاعاتی جامع پژوهشی ضروری است تا از نابسامانی های موجود در این حوزه کاسته شود.

به گزارش مهر، انتشار یافته های فکری و دستاوردهای تحقیقاتی دیگران بنام خود، تعویض نام و آدرس مقاله، استفاده از داده ها، متون و یافته های چند مقاله و تلفیق آنها با هم به منظور تولید یک مقاله نو که به آن مقاله معجون گفته می شود، از مصادیق سرقت علمی یا تجارت سیاه به شمار می رود که هیچ کمکی به توسعه علمی کشور و استان نخواهد کرد.

در حال حاضر ۲۸۰ هزار دانشجو در مراکز علمی و آموزش عالی مازندران مشغول تحصیل هستند.