خزرخبر: رسانه‌ها و مطبوعت که به عنوان رکن چهارم دموکراسی تلقی شده و نقش بسیار مهمی در افزایش سطح تعاملات میان مردم و مسئولان برخوردار هستند همواره در کشاکش نگاه‌های متعصب و خطی مسئولان قرار داشته‌اند.

رسانه‌ها فراتر از امر خبر و اطلاع‌رسانی از رویدادهای مرسوم ازجمله بهترین و در دسترس‌ترین روش‌های انتقال مشکلات، معضلات و حرف مردم به مسئولان بوده و از آن سو نیز اقدامات صورت گرفته از جانب مسئولان را به مردم اطلاع‌رسانی می‌کنند.

این درحالی است که رهبر معظم انقلاب نیز مطبوعات را یک پدیده ضروری، لازم و اجتناب‌ناپذیر برای هرجامعه‌ای که خواهان زندگی خوب است می‌دانند و در این زمینه فرموده‌اند: برای مطبوعات هم سه وظیفه عمده قائلم: وظیفه‏ نقد و نظارت، وظیفه اطّلاع‏رسانی صادقانه و شفّاف، وظیفه طرح و تبادل آراء و افکار در جامعه، معتقدم که آزادی قلم و بیان، حقِّ مسلّم مردم و مطبوعات است،در این هم هیچ تردیدی ندارم و این جزو اصول مصرّحه قانون اساسی است.*

اما متأسفانه مسئولان که یک طرف ماجرای مواجهه با رسانه‌ها و مطبوعات قرار دارند به دلیل عدم آگاهی از جایگاه و فلسفه وجودی خود، اهمیت و نقش رسانه در افزایش سطح آگاهی عمومی، فرهنگ سازی و بیان مشکلات مردم، برخوردی کوته بینانه با این عرصه تبادل آزاد آراء را در پیش می‌گیرند.

به گونه‌ای که بنابر نظر مسئولان هر رسانه‌ای که بدون نقد و ارائه نظر به عملکرد آن‌ها تنها به انتشار اخبار و مجیزگویی بپردازند در دایره رسانه‌های خوب قرار گرفته و دیگر رسانه‌ها در زمره رسانه‌های زرد توصیف می‌شوند.

درحالی که کلمه مسئول خود از ریشه سوال بوده و بر وزن مفعول به معنی مورد سوال قرار گرفته تعریف شده است که نشان می‌دهد مسئولان همگی باید خود را در هر شرایطی مورد سوال دیده و از طرح نقد و سوال نترسند بلکه برای پاسخگویی نسبت به عملکرد خود همواره آماده باشند.

مشکل تنها به این جا نیز ختم نمی‌شود تا جایی که مسئولان نگاه سیاسی و خطی را در برخورد با خبرنگاران در پیش می‌گیرند که اگر خبرنگار، رسانه یا مطبوعاتی علاوه بر انتشار اخبار و عدم نقد از آن‌ها به حمایت از آن‌ها نیز پرداخت آن‌گاه امکان همکاری و توجه را پیدا می‌کند.

عدم درک درست از جایگاه رسانه‌ها شرایط را به جایی می‌رساند که نه تنها عرصه برای فعالیت این گروه به خوبی فراهم نمی‌شود بلکه با تنگ‌تر کردن حلقه فشار بر آن‌ها تنها به رسانه‌های همسو امکان تنفس داده می‌شود.

پیامی چو بوی خوش آشنایی

اکنون که در آستانه روز خبرنگار قرار گرفته‌ایم شاید باید کمی عمیق‌تر به عرصه فعالیت رسانه‌ای پرداخته و رویدادهای گذشته را بیش از پیش در معرض بررسی قرار دهیم تا با درک صحیح از شرایط موجود بتوان به نتیجه مطلوبی در این زمینه دست یافت.

یکی از شهرهایی که فضای فعالیت خبرنگاری و رسانه‌ای به شدت در آن مسموم شده شهرستان نکا است که برخی مسئولان قرار گرفته در رأس امور بدون بهره‌مندی از حداقل بینش نسبت به این حوزه ناملایمت‌های فراوانی را به عرصه فعالیت رسانه‌ای روا داشته‌ و می‌دارند.

افرادی که خود با در پیش گرفتن مدیریت ضعیف، نیروهای بادمجان دور قاب چین ضعیف‌تر از خود را در اطراف خود قرار داده و با نگاه جناحی به غالب امور می‌نگرند تا جایی که عرصه را بر زیردستان خود نیز تنگ کرده و فرصت فعالیت مستقل را زا آنان نیز سلب کرده‌اند.

همین افراد کسانی هستند که با قرار گرفتن در آستانه هر مناسبتی صرفاً به انتشار پیام‌هایی می‌پردازند تا با این کار هم میزان اِشرافیت بر مناسبت‌ها را به رخ کشیده و هم خودی در فضای رسانه‌ای شهر نشان دهند غافل از اینکه وظیفه مسئول اجرایی نه پیام دادن که عمل و اجرای برنامه است.

حال اگر از متن‌های تقلیدی، کپی شده و دیگری‌نوشته برای این افراد بگذریم در عمل نیز خبری از مدیریت کلان، فراگیر و هم‌دلانه این افراد نیست بلکه از سوی دیگر به تفکیک افراد، نظرات و عملکرد دیگران در قیاس با تفکرات خود مشغول هستند.

یک نمونه در این رابطه را باید به برخورد این افراد با موضوع پرداختن به روز خبرنگار اشاره کرد که پس از یک سال بی‌توجهی ناگهان پیام‌های فیلسوفانه برای تبریک روز خبرنگار منتشر می‌کنند اما به همین متن خودنوشته نیز عمل نمی‌کنند که البته این امر میزان اطلاع از متن و نوشته شدن توسط این افراد را نیز در حاله‌ای از ابهام قرار می‌دهد.

برخی همه چیز را ضعیف می‌خواهند

اما اوج توجه به روز خبرنگار توسط این افراد در همان پیام خلاصه می‌شود و با توجه به اینکه چند روزی تا 17 مرداد به عنوان روز قشر زحمتکش و دغدغه‌مند جامعه نمانده است هنوز حتی یک جلسه از سوی این افراد که خود را همه کاره شهر و پدر اجرایی شهر می‌دانند تشکل نشده تا هرچه بیشتر به هماهنگی حرف با عمل این افراد پی برده شود.

افرادی که برخورد با خبرنگاران را به دودسته حامی و منتقد تقسم کرده و تعامل با منتقدان را تنها در تهدید، تطمیع و تحریم خلاصه می‌کنند تا به گمان خود با فشار حداکثری با بستن دهان منتقدان بتوانند در فضایی سالم و بدون استرس عملکرد ضعیف خود را پنهان کنند.

اما مگر اهرم فشار برای بستن دهان منتقدان بهترین راهکار است، چرا درحالی که رهبر انقلاب - که این افراد البته در هر جمله خود چندباری از نام ایشان استفاده کرده و خود را پشت آن پنهان می‌کنند- معتقد به لزوم وجود نقد در جامعه است حداقل عمل خود را با گفته رهبری نیز هماهنگ نمی‌سازند.

البته ایجاد چنین فضایی از همان مرداد سال 95 پیش‌بینی می‌شد جایی که فرماندار یک شهر قبل از روز خبرنگار و پیش از برگزاری همایش تجلیل از خبرنگاران، در جلسه‌ای با حضور مسئولان ادارات شهرستان در سالن اجتماعات فرمانداری از خبرنگار خبرگزاری دولتی ایرنا تقدیر کرد و سایر فعالان عرصه خبر در شهرستان را به دید نادیده گرفت.

البته تبعیض‌های این چنینی به اینجا نیز ختم نشد تا پس از آن نیز همواره با پتک شکایت، ممانعت از حضور و تحریم خبرنگاران منتقد هرچه بیشتر فضای فعالیت رسانه‌ای حرفه‌ای در شهر را مسموم ساخته و تنها با بها دادن به برخی کانال‌های همسوی تلگرامی بدون توجه به ماهیت و ملزومات عرصه اطلاع‌رسانی فقط خودی برای مردم نشان دهد و تا همین چند وقت پیش که از فعالان مجازی همسوی دولت در شهرستان بعد از انتخابات در جلسه‌ای خصوصی تقدیر شد.

مزیت کانال‌های تلگرامی بدون هویت و بدون شناسنامه که تنها برای درآمدزایی و بدون دانستن الفبای فعالیت رسانه‌ای ایجاد می‌شوند نیز همین است تا برخی بی‌سوادان از امر رسانه بنابر نظر این افراد مردم را از عملکرد آن‌ها با خبر سازند.

نقدی که یار مسئولان است اما دشمن دیده می‌شود

این افراد بر این باورند که نقد به مسئولان دولت در هر سطحی به منزله تضعیف دولت و اعلان جنگ علیه آن بوده و منتقدان باید به اشد مجازات محکوم شوند درحالی که نقد رسانه کاملاً فراجناحی و براساس منافع ملی برای حل مشکلات مردم است.

به عنوان مثال در دعوت از خبرنگاران برای پوشش خبر افتتاح سد گلورد نکا به صورت کاملاً شخصی و جناحی عمل شد تا از حضور رسانه‌های منتقد در مراسم جلوگیری شود حال آنکه مسئول دارای چنین تفکری درک پایین خود را به نمایش می‌گذارد چراکه بهره‌برداری از چنین پروژه‌ای یک جشن ملی و فراتر از جناح‌های معمول و حتی یک دولت است و باید با دعوت از همه خبرنگاران همسو و غیرهمسو الویت را در پوشش خبر و افزایش مقبولیت و اعتماد مردم به نظام جمهوری اسلامی قرار داد اما ...

درجایی دیگر در شرایطی که این افراد در زمان قبل و ایام انتخابات با هر حربه‌ای از شکایت گرفته تا بیرون انداختن خبرنگاران منتقد از برنامه‌هایی که خود از آنان دعوت کرده بودند درصدد خنثی کردن عملکرد منتقدان شدند تا نکند به رأی دولت در شهرستان آسیبی برسد حال آنکه همه مشاهده کردند یک رسانه برای انجام رسالت خود نیازی به اجازه مسئولان نداشته و با انجام درست مأموریت می‌تواند با روشنگری مناسب جامعه را از زوایای مختلف امور مطلع کرده و نتیجه لازم را نیز رقم بزند.

اما بعد از ایام انتخابات رسایت جمهوری سال 96 نه تنها در هیچ برنامه‌ای از خبرنگاران منتقد دعوت نشد بلکه منابع مختلف از منع ورود قطعی آن‌ها در برنامه‌های ادارات خبر دادند تا به امروز که در آستانه روز خبرنگار حتی برگزاری یک مراسم سالانه در سطح شهرستان برای گرامیداشت این روز و دو شهید از اصحاب رسانه نکا نیز در قطعی نشده است.

حال این مردم چگونه می‌توانند به چنین افرادی که ادعای آزادی بیان داشته و پیام‌های رنگارنگ منتشر می‌کنند اما توان مدیریت فضای رسانه‌ای و تعامل با خبرنگاران را ندارند اعتماد کنند، افرادی که در این روزهای پایان یافته دولت یازدهم خبرهای ضد و نقیض از ادامه نداشتن حضور آن‌ها در دوره جدید حکایت دارد.

البته این افراد نیز به تنها با بازارگرمی‌های رسانه‌ای و خریدن القاب و عناوین برای خود در میان رپرتاژهای مطبوعاتی و رسانه‌ای به هر قیمتی برای حفظ صندلی تلاش می‌کنند که امانت مردم است.

جَوال‌دوزی بر خود

و در این مسیر نیز برخی خبرنگاران فرصت‌طلب، سودجو و دلبسته به حذف دیگر رسانه‌ها برای دیده شدن خود، فضا را به گونه‌ای در می‌آروند که شاید چنین برخوردی از سوی این مدیران کم‌ظرفیت چندان تعجب آور نیست.

چراکه وقتی یک خبرنگار غیر مقیم در شهری بدون حضور در یک مراسم و با ناآگاه از سخنرانان یک برنامه، با مصاحبه گرفتن از فرماندار آن شهر که تنها در جلسه حضور داشته و صحبتی انجام نداده است خبری از سخنان وی در آن مراسم منتشر می‌کند در ذهن مدیران این مطب القا می‌شود که خبرنگاری خوب است که فقط به نفع بنویسد حال آنکه دروغ یا غیرواقع بنویسد.

در پایان لازم به یادآوری است که نادیده گرفته شدن خبرنگاران متعهد به عنوان اقشار دغدغه‌مند، فرهیخته و صاحب نظر در جامعه به بهانه منتقد بودن خودزنی مسئولان بوده و باید روزی هم در این دنیا و هم در پیشگاه خداوند و شهدا پاسخگوی تضعیف توان و ظرفیت‌های مختلف نظام باشند.